اگر هنگام ایستادن یا راه‌رفتن پاهایتان دچار درد یا سنگینی و یا علائم حسی مثل گز گز و خواب رفتگی میشود و با نشستن علائم تسکین پیدا میکند، احتمال تنگی کانال کمری وجود دارد در ادامه این مقاله به صورت مفصل به توضیح علائم و نشانه های این عارضه میپردازیم و روش های درمان و فیزیوتراپی که در کلینیک ما استفاده میشود را به تفضیل توضیح میدهیم.

تنگی کانال نخاعی کمری (Lumbar spinal stenosis — LSS) وضعیتی است که در آن فضای داخل یا اطراف کانال نخاعی کمری تنگ می‌شود و ساختارهای عصبی و عروقی را تحت فشار قرار می‌دهد. این بیماری به‌ویژه در افراد مسن شایع است و یکی از علل مهم درد کمر و پا و محدودیت عملکرد در سالمندان است. در سطح جهانی ده‌ها میلیون نفر درگیر هستند و بسیاری از موارد ابتدا با درمان غیرجراحی (از جمله فیزیوتراپی) مدیریت می‌شوند. 

اپیدمیولوژی

مطالعات نشان می‌دهد تنگی کانال کمری در جمعیت سالمندان شایع است و بار بزرگی از نظر ناتوانی و هزینه‌های درمانی دارد؛ بسیاری از بیماران را با درد ساق و «کلادیکاسیون نوروژنیک» (درد یا خستگی ساق با راه‌رفتن که با نشستن برطرف می‌شود) درگیر می‌کند. حدود صدها هزار مورد عمل جراحی سالانه برای این بیماری انجام می‌شود، اما اغلب موارد با مداخلات محافظه‌کارانه مدیریت می‌شوند. 

پاتوفیزیولوژی 

تنگی کانال می‌تواند ناشی از تغییرات دژنراتیو ستون فقرات مانند رشد استخوان (هیپرتروفی مفاصل فاست)، ضخیم شدن لیگامان زرد، پروتروژن یا هرنییشن دیسک و/یا کاهش ارتفاع دیسک و یا سرخوردگی مهره های کمری باشد. این تغییرات موجب کاهش فضای کانال یا مجاری عصبی جانبی شده و در پی آن فشردگی عصبی، ایسکمی عصبی/عروقی و علائم نوروژنیک نمایان می‌شود. 

تظاهرات بالینی (علائم و نشانه ها):

درد کمری مزمن

 درد یا بی‌حسی و یا گز گز/ ضعف انتشار‌یافته به ناحیهٔ یک یا هر دو پا.

کاهش تحمل ایستادن های طولانی

کلادیکاسیون نوروژنیک: درد یا سنگینی پا که با راه‌رفتن یا ایستادن تشدید و با نشستن یا خم شدن به جلو تسکین می‌یابد (علامت کلاسیک).

گاهی کاهش رفلکس‌ها یا تغییرات نوروپاتی در معاینهٔ عصبی.

در موارد نادر: اختلال کنترل ادرار/مدفوع یا ضعف پیشرونده — که علائم ارجاع فوری به جراحی هستند. 

تشخیص

1. معاینه بالینی: تاریخچهٔ دقیق (الگوی درد، تراز حرکات، تست‌های نورولوژیک، آزمون کلادیکاسیون).

2. تست‌های تشخیصی تصویری: MRI ستون فقرات روش انتخابی برای ارزیابی تنگی کانال و مشخص‌کردن محل/شدت تنگی است. CT یا X-ray دینامیک در برخی موارد مفیدند.

3. مطابق بودن تصویر و علایم: همواره تصویر و علایم بالینی را با هم تفسیر کنید — تصاویر دژنراتیو در سالمندان شایعند و لزوماً علامت‌دار نیستند؛ تصمیم درمانی باید پایهٔ بالینی داشته  درمان

درمان:

درمان‌های اولیه و خط اول شامل تغییر فعالیت، کنترل درد (داروهای ساده)، و برنامهٔ فیزیوتراپی هدفمند است. در بسیاری از مطالعات، درمان غیرجراحی اولین انتخاب است مگر اینکه ضعف پیش‌رونده یا علائم فشار بالا وجود داشته باشد. 

نقش فیزیوتراپی — اهداف کلی

هدف فیزیوتراپی در این بیماران عبارت است از: کاهش درد، بهبود تحمل راه‌رفتن و عملکرد روزمره، افزایش تعادل و قدرت، آموزش تغییر فعالیت/پوزیشن برای کاهش فشار عصبی، و آماده‌سازی بیمار برای بازگشت به فعالیت‌های زندگی روزمره. در کنار اینها، آموزش خودمدیریتی و برنامهٔ تمرینی خانگی اهمیت دارد. 

1. اصلاح فعالیت و پوزیشنینگ (pacing و unloading): آموزش به بیمار برای اجتناب از ایستادن/راه رفتن طولانی در وضعیتی که علائم را تشدید می‌کند، و تشویق به خم شدن به جلو یا نشستن هرگاه علائم ظاهر شوند. ( تنظیم شدت/مدت فعالیت برای جلوگیری از تشدید علائم). چ

2. تمرینات تقویتی و استقامتی: تمرینات تقویت عضلات شکمی و ستون فقرات کمری و عضلات هیپ (خصوصاً اکستانسورها و گلوتئال‌ها) و کار روی استقامت راه‌رفتن و فعالیت هوازی (پیاده‌روی متناوب، دوچرخه‌ثابت). شواهد نشان می‌دهد تمرین فعال می‌تواند عملکرد را بهبود بخشد. 

3. تمرینات کششی و انعطاف‌پذیری: کشش‌های هدفمند برای کاهش تنش عضلانی و بهبود حرکت مفاصل هیپ و ستون فقرات. 

4. درمان دستی و موبیلیزاسیون و منیپولیشن ستون فقرات/فاست‌ها (در موارد صلاح دید درمانگر) و یا تکنیک های ازاد سازی بافت نرم می‌تواند به همراه برنامهٔ تمرینی مؤثر باشد.

5. درمان‌های نورومکانیكال (neural mobilization) در برخی بیماران با درگیری رادیکولار. 

6. آموزش اصلاح راهبردهای راه رفتن و تعادل: خصوصاً در سالمندان تا خطر سقوط کاهش یابد.

7.استفاده از جدیدترین به روزترین تجهیزات الکتروتراپی مانند لیزر پرتوان و مگنت تراپی و سایر دستگاه های مرتبط 

کی ارجاع به جراح لازم است؟ 

ضعف عصبی پیشرونده (کاهش قدرت قابل‌توجه)،

از دست دادن کنترل مدفوع یا ادرار.

درد ناتوان‌کننده که به درمان‌های محافظه‌کارانه جواب نداده و کیفیت زندگی را به شدت پایین آورده است. در این موارد بررسی جراحی و تصویربرداری سریع ضروری‌ست. 

ما در کلینیک فیزیوتراپی هیرمان ما با رویکرد کاملاً تخصصی و علمی به درمان تنگی کانال نخاعی کمری می‌پردازیم.

✅ ۱. استفاده از تجهیزات پیشرفته و به‌روز

کلینیک هیرمان مجهز به دستگاه‌های مدرن توانبخشی و فیزیوتراپی است که امکان:

کاهش سریع‌تر درد ، کاهش التهاب، تسهیل حرکات ، آماده‌سازی عصبی–عضلانی برای تمرین را فراهم می‌کند.

✅ ۲. درمان کاملاً اختصاصی و فردمحور

برنامهٔ تمرینی و درمانی برای هر بیمار با توجه به شدت علائم بیمار، الگوی درد ، سطح عملکرد و اهداف روزمرهٔ فردطراحی می‌شود.

برنامهٔ شما کپی‌پیست نیست؛ کاملاً شخصی‌سازی‌شده است.

✅ ۳. تمرکز بر عملکرد واقعی بیمار

ما فقط درد را کم نمی‌کنیم؛ هدف ما این است که بیمار بتواند بیشتر راه برود، بهتر بایستد و به زندگی روزمره برگردد.

✅ ۴. آموزش کامل و اصولی به بیمار

بخش مهمی از موفقیت درمان همین آموزش است: چگونه راه بروید؟ چه زمانی استراحت کنید؟ چه ورزش‌هایی خطرناک‌اند؟ چطور علائم را کنترل کنید؟

این آموزش‌ها باعث می‌شود بیمار پس از چند جلسه اعتماد به بدن خود را دوباره پیدا کند.

✅ ۵. پیگیری دقیق و بررسی پیشرفت

کادر فیزیوتراپی هیرمان روند درمان را جلسه‌به‌جلسه با تست‌های عملکردی و گزارش بیمار ارزیابی می‌کند تا برنامه درمان دائماً بهینه و پربازده باشد.

درتهایت اگر فکر میکنید شما هم در طی روز در گیر این علائم هستید و یا به تشخیص پزشک مشکل تنگی کانال نخاعی دارید حتما در اسرع وقت برای درمان خود اقدام کنید. 

برای دریافت نوبت معاینه و درمان با همکاران ما تماس بگیرید تا داهنمایی های لازم به شما داده شود.

ما به شما کمک میکنیم داستان جدیدی از سلامتی بنویسید...